Kosten/baten
Hoeveel een statiegeldsysteem voor plastic flessen kost is onderwerp van discussie. Vanuit de supermarktwereld wordt vaak gesteld dat het gaat om (te) hoge kosten.Soms worden bedragen tot meer dan tien eurocent per fles genoemd, maar bij dergelijke statements worden geen berekeningen gepresenteerd. Bepalend voor de kosten is een aantal bijzondere aspecten zoals de kosten voor aanschaf en onderhoud van de terugname apparatuur en het beslag op ruimte en personeel in de supermarkt. Hierbij gaat het niet alleen om feitelijke kosten, maar, vanwege gedeeld gebruik, vooral om de toerekening van kosten.
Kosten en baten van het huidige statiegeldsysteem
Op basis van een gedetailleerde inschatting van de verschillende kostenposten schat Bureau B&G de totale kosten van het Nederlandse statiegeldsysteem voor drankverpakkingen op 55 miljoen euro per jaar. Het gaat hierbij om gecombineerde inname van glazen bierflessen en plastic frisdrankflessen. Iets meer dan 60% moet worden toegerekend aan het statiegeldsysteem voor de plastic flessen. Omgerekend over de meer dan 650 miljoen grote PET-flessen die jaarlijks op de markt worden gebracht komt dat uit op 5,5 eurocent per fles.
Hier tegenover staan ook de nodige baten voor dit statiegeldsysteem. In de eerste plaats zijn de ingezamelde flessen geld waard: de kunststofrecycler betaalt voor deze hoge kwaliteit recyclingmateriaal een bedrag van omgerekend ruim 2 eurocent per fles. Verder leveren ook de niet-ingeleverde flessen baten voor het statiegeldsysteem. Wanneer 95% wordt ingeleverd zorgen de overige 5% van de flessen voor een opbrengst van omgerekend 1,25 eurocent per op de markt gebrachte fles: de vervuiler betaalt. Al met al kost het huidige statiegeldsysteem voor grote plastic flessen de betrokken bedrijven 5,5 eurocent per fles, terwijl het diezelfde bedrijven 3,25 eurocent oplevert. Dat resulteert voor 676 miljoen flessen in een totale kostenpost van rond de zestien miljoen euro per jaar.
Daarnaast besparen gemeentes ruim 2 eurocent per fles, doordat statiegeldflessen niet met het huishoudelijk restafval behoeven te worden ingezameld en verbrand. In totaal gaat het hierbij om een bedrag van 14 miljoen euro per jaar.
Afschaffen van het huidige statiegeldsysteem zou in feite dus leiden tot het verplaatsen van een jaarlijkse kostenpost van rond de 15 miljoen euro van de betrokken bedrijven naar de gemeentes. Wanneer vanuit het Afvalfonds ook voor statiegeldsystemen de inzamelvergoeding voor kunststofinzameling zou worden uitbetaald, zou dat overigens bijna hetzelfde bedrag opleveren. Op termijn zou dan eenzelfde situatie kunnen ontstaan als in andere ‘statiegeldlanden’ zoals Zweden, waar supermarkten verdienen aan het statiegeldsysteem en er dus geen felle tegenstanders van zijn zoals in Nederland.
Kosten en baten van de uitbreiding van het statiegeldsysteem
Uitbreiding van het bestaande statiegeldsysteem met kleine plastic flesjes opent geheel nieuwe perspectieven en is financieel zeer aantrekkelijk. De huidige terugnameapparatuur is inmiddels zo geavanceerd dat in nagenoeg alle supermarkten een softwarematige aanpassing voldoende is om ook de kleine plastic flesjes in te nemen. Daardoor is slechts een beperkte uitbreiding van de bestaande infrastructuur nodig, terwijl ook het ruimtebeslag bij de meeste verkooppunten weinig zal toenemen. Aan de andere kant zullen de baten sterk toenemen. Weliswaar zijn de materiaalopbrengsten per fles wat lager, omdat de flesjes rond de helft lichter zijn. De opbrengst van niet-geinde statiegelden zal echter meer dan verdubbelen, omdat de terugbrengpercentages bij kleine flesjes niet boven de 90% zullen komen. De ervaring in andere landen leert dat gerekend moet worden op een respons van 85 á 90%, aanzienlijk lager dan de 95% bij grote flessen. Dit is waarschijnlijk het gevolg van een groot aandeel out-of-home consumptie van de kleine flesjes. Al met al kan worden geconcludeerd dat bij uitbreiding van het statiegeldsysteem met kleine plastic flesjes de financiële baten fors groter zullen zijn dan de additionele kosten.
Sinds een aantal jaren worden de plastic statiegeldflessen niet meer gebruikt om ze te hervullen, maar wordt het plastic materiaal waaruit de ingeleverde flessen zijn gemaakt verkocht om er weer nieuwe flessen van te maken. De baten van het statiegeldsysteem worden dus bepaald door de waarde van de ingeleverde plastic flessen: ongeveer 2 euro cent voor grote flessen en ruim één eurocent voor kleine plastic flessen.
De kosten van een statiegeldsysteem zijn afhankelijk van veel factoren. Belangrijk is hoeveel drankverpakkingen worden ingezameld, welke drankverpakkingen worden ingenomen, waar ze worden ingenomen en hoe ze worden ingenomen.
Recent is in Engeland onderzocht wat de kosten zouden zijn van een statiegeldsysteem voor nagenoeg alle drankverpakkingen in het Verenigd Koninkrijk (24 miljard stuks per jaar). De jaarlijkse kosten werden berekend op 800 miljoen euro, waarmee de gemiddelde kosten neerkomen op 3,3 eurocent per drankverpakking
[Eunomia, 2010].
Meer informatie »
De financiële opbrengsten van het statiegeldsysteem voor plastic flessen zijn bijna net zo hoog als de kosten van dit statiegeldsysteem, maar slechts een deel van die opbrengsten komt terecht bij degenen die de kosten maken.
Het gaat bij de opbrengsten enerzijds om inkomsten voor het bedrijfsleven: niet-geïnde statiegelden en de waarde van het recyclingmateriaal. Daarnaast zijn er opbrengsten in de vorm van vermeden kosten, waarbij het vooral gaat om gemeenten die lagere kosten hebben doordat de lege flessen niet terechtkomen in het huishoudelijk restafval. Lege plastic flessen zijn een volumineus deel van het huishoudelijk restafval en zonder het statiegeldsysteem zouden de kosten voor inzameling en verwerking van het huishoudelijk restafval fors hoger zijn.
Meer informatie »
Deel dit op
