Nieuws

Statiegeld, ja/nee? Gemeenten aan zet

Woensdag 28 november 2012 - U raakte waarschijnlijk in de war van de berichtgeving rondom statiegeld, vorige week. De Tweede Kamer zou dan weer wel, dan weer niet statiegeld willen behouden. In feite is het woord nu eerst aan de Nederlandse gemeenten.

Liever een akkoord, of liever statiegeld?

De VNG-top heeft zich toch maar achter de Raamovereenkomst geschaard, omdat er anders in 2013 geen financiering voor de gemeentelijke afvalinzameling zou zijn geregeld. De VNG geeft haar leden - alle gemeenten - nu de kans om zich daarover uit te spreken. Gemeenten moeten vóór 11 december reageren, want men gaat uit van “wie zwijgt, stemt toe”. Dan wordt er dus van uitgegaan dat ingestemd wordt met de Raamovereenkomst - en dus met de mogelijke afschaffing van statiegeld.

Wat kan er gebeuren?

Stemt het merendeel tegen de Raamovereenkomst, dan heeft de nieuwe Tweede Kamer weer een basis om te pleiten voor behoud van het systeem. Sterker nog, dan kan in 2013 statiegeld worden uitgebreid en kunnen betere afspraken worden gemaakt over de geldstromen.

→ Gemeenten niet akkoord met Raamovereenkomst
De Raamovereenkomst is niet direct van tafel, maar de politieke situatie is wel veranderd: regeringspartij PvdA gaf vorige week aan tegen de afschaffing van statiegeld te zijn, maar eerst de raadpleging van de VNG af te wachten. Wanneer de VNG niet akkoord gaat, moet de Raamovereenkomst in 2013 opnieuw op de tekentafel. In 2013 gelden dan in principe geen afspraken. Dat hoeft echter niet tot chaos te leiden omdat er geen geld meer is. Ook uit de teksten in het addendum blijkt dat er op gerekend wordt dat het bestaande Afvalfonds aardig wat gespaard heeft in de voorgaande jaren. Recycling Netwerk schat dat we zeker tot de zomer toekunnen met de tientallen miljoenen euro’s die nog ‘over’ moeten zijn. Dat moet dus snel worden onderzocht. In eerste instantie kan de huidige overeenkomst gewoon worden verlengd, net zoals dat gebeurde na het Tweede Verpakkingenconvenant.

→ Gemeenten stemmen in met Raamovereenkomst
Gaan de gemeenten akkoord, dan breekt nog een lastige tijd aan. Afgesproken is dat in 2014 een meetmoment moet plaatsvinden om te zien of er aan de milieuprestatiegaranties voldaan is alvorens statiegeld op petflessen mag worden afgeschaft op 1 januari 2015. Deze voorwaarden zijn ontstaan door bezorgdheid vanuit de Tweede Kamer en gemeenten of de nieuwe afspraken, zonder statiegeld, het milieu niet te hard zouden treffen.
Deze voorwaarden zijn echter juist op veel essentiële onderdelen te ‘zacht’ geformuleerd. Zo wordt ’t het bedrijfsleven gemakkelijk gemaakt om aan de garanties te voldoen, zonder dat het echte doel dichterbij komt: betere recycling en een schoner milieu. Ook het meten van de mate waarin de afspraken zijn nagekomen zal nog veel discussie opleveren. Al jaren is er onenigheid over de meetmethoden van recyclingcijfers voor kunststofrecycling en de manier waarop ‘hoogwaardige recycling’ wordt gedefinieerd. Dit zal naar verwachting in 2014 niet anders zijn. Uiteindelijk zou in 2014 toch besloten kunnen worden om statiegeld te behouden, maar eenvoudig zal het niet worden.

Kortom: gemeentes zouden niet moeten instemmen met de Raamovereenkomst, zodat in 2013 nog eens rustig kan worden gekeken met welk systeem de beste milieuresultaten te behalen zijn. Het huidige Afvalfonds biedt voldoende budget om een flink stuk van 2013 te overbruggen.

Intussen in de Tweede Kamer...

Vorige week vond een debat plaats in de Tweede Kamer over de begroting voor het milieubeleid. Statiegeld kwam uitvoerig aan bod. De nieuwe staatssecretaris van milieu Mansveld (PvdA) liet zich helaas geen standpunt ontlokken, maar noemde wel dat het proces geen schoonheidsprijs verdient.

Een aantal partijen zijn nog steeds enthousiast over het behoud en de uitbreiding van statiegeld. Een tweetal moties zijn ingediend. Eén van de twee moties werd reeds behandeld en is helaas niet aangenomen:

1. Statiegeldparagraaf Verpakkingenbesluit
Deze motie, ingediend door SP, speelt in op het feit dat via een vorige motie de statiegeldparagraaf, die nog niet van kracht was, uit het verpakkingenbesluit wordt geschrapt.
‘verzoekt de regering in het Verpakkingenbesluit -in plaats van de huidige statiegeldparagraaf- een statiegeldparagraaf op te nemen die het de Minister mogelijk maakt voor specifieke verpakkingstypes en specifieke producten een statiegeldregeling te handhaven of in te voeren’

De andere motie is nog niet in stemming gebracht. Nadat PvdA en D66 hadden aangegeven eerst de uitslag van de VNG ledenraadpleging te willen laten plaatsvinden is de onderstaande motie aangehouden.

2. Aparte inzameling PET-drankflessen
Deze motie, ingediend door de ChristenUnie, gaat in op het feit dat in de Raamovereenkomst is bepaald dat aparte inzameling van petflessen moet worden voorkomen. Het nog niet ondertekende addendum maakt dit wel weer mogelijk, maar slechts uitgaande van het principe dat de opbrengst dan naar de gemeente gaat, hetgeen landelijke initiatieven belemmert.
‘verzoekt de regering het addendum van de verpakkingenovereenkomst zodanig aan te passen dat derden niet door deze overeenkomst worden belemmerd indien zij grote PET-flessen met of zonder statiegeld separaat willen inzamelen.’