De kunststof (vooral PET) die wordt ingezameld via het statiegeldsysteem wordt eerst getransporteerd van het inzamelpunt naar het distributiecentrum en vervolgens naar de tel- en sorteercentra. Na sorteren wordt het materiaal vervoerd naar de verwerker, die er nieuwe flessen van maakt (zie
Inzameltechniek). In al deze stappen wordt energie verbruikt. Maar de recycling van het PET in flessen spaart - veel meer - energie uit doordat de productie van flessen uit primair materiaal wordt vermeden.
Om te bepalen hoeveel productie-energie wordt uitgespaard moet worden bezien welke primaire grondstofproductie wordt vermeden en in welke mate [
Universiteit Utrecht, 2010; Bureau B&G, 2011b].
Huidig statiegeldsysteem
Transparant PET uit het statiegeldsysteem vervangt 100% primair PET. Ook de PP-doppen kunnen hoogwaardig gerecycled worden; deze vervangen 100% primair PP. Gekleurd PET uit het statiegeldsysteem is minder goed bruikbaar; toegerekend wordt een vervangingswaarde van 60% primair PET, aangezien de marktwaarde van deze stroom 40% lager is dan de waarde van transparant PET [
Agentschap NL, 2011]. De totale energie-opbrengst die kan worden toegerekend aan de recycling van statiegeldflessen kan zo worden berekend op 64,5 MJ (
megajoule) per kg. Wanneer hierop het energieverbruik van transport en sorteren in mindering wordt gebracht resteert een energiebesparing van 52 MJ per kg statiegeldflessen.
Afvalverbranding
In de huidige situatie wordt - naast het bestaande statiegeldsysteem voor grote flessen - het grootste deel van de kleine PET-flessen verbrand in een afvalverbrandingsinstallatie (AVI), tezamen met het restafval. In zo’n AVI wordt elektriciteit en warmte opgewekt en kunststoffen leveren daar een grote bijdrage aan door de relatief hoge calorische waarde. Per kg PET-flessen gaat het daarbij om bijna 12 MJ. Wanneer echter statiegeld wordt ingevoerd op kleine PET-flesjes zorgt dat voor een energiebesparing van 52 MJ/kg. Recycling na statiegeldinzameling levert dus ruim vier keer zoveel energiebesparing als verbranden in een AVI.
Uitbreiding statiegeldsysteem
Van de bijna 22 kiloton kleine PET-drankflesjes op de markt wordt nu ongeveer 20% gerecycled na gescheiden inzameling via het Plastic Heroes systeem. Deze (laagwaardige) recycling levert een energiebesparing die per ingezamelde kunststof fles een factor drie tot vier lager is dan de energiebesparing na gebruik van een statiegeldsysteem. Zelfs als het inzamelpercentage via het huidige systeem zou stijgen naar 40%, dan blijft statiegeld op kleine flesjes zes keer zoveel energiewinst opleveren. Dit is het gevolg van een hoger inzamelpercentage (85% in plaats van 40%) en hoogwaardiger recycling, waardoor de productie van flessen van ‘nieuw’ PET vermeden kan worden.
Energiebesparing gerealiseerd door de recycling van kleine PET-flesjes. Met het huidige inzamelsysteem (Plastic Heroes) wordt momenteel 20% recycling behaald, wat een energiebesparing van 50 TJ (terajoule) per jaar oplevert (gele ruitjes). Een statiegeldsysteem behaalt flink hogere recyclingpercentages (80-90%), en naar verhouding zelfs nog hogere energiebesparing (700-800 TJ/jaar) (groene vierkantjes).
Al met al kan worden berekend dat het huidige statiegeldsysteem voor grote PET-flessen een jaarlijkse energiebesparing oplevert van 1,2 PJ (
petajoule). Uitbreiding van het statiegeldsysteem met kleine kunststof flessen zou een totale jaarlijkse energiebesparing opleveren van 2,0 bijna PJ, wat meer is dan de totale energieproductie van alle zonnepanelen in Nederland.
