In het algemeen zorgt recycling voor het vermijden van CO2-emissies doordat bij productie met gerecyclede grondstoffen minder CO2-emissies ontstaan dan bij productie met nieuwe (‘maagdelijke’) grondstoffen. Hoeveel CO2-emissie er wordt vermeden is vooral afhankelijk van soort en hoeveelheid grondstoffen die worden vervangen door het recyclingmateriaal. Daarbij moeten de extra CO2-emissies die ontstaan bij inzameling, transport, sortering en toepassing van het recyclingmateriaal worden verrekend.
Het statiegeldsysteem van grote statiegeldflessen veroorzaakt vrij hoge CO2-emissies voor het transport van de lege flessen, die veel volume innemen en pas worden gecompacteerd in de tel- en sorteercentra. De hoeveelheid CO2-emissies die wordt vermeden door de recycling tot nieuwe flessen is echter een veelvoud van de emissies die worden veroorzaakt door het transport. Doordat de flessen niet worden verbrand in een afvalverbrandingsinstallatie, wordt een substantiële hoeveelheid CO2-emissie vermeden. Dat geldt zowel voor gemengd ingezamelde kunststof verpakkingen als voor met statiegeld ingezamelde plastic flessen. Hierbij vergeleken is de emissiereductie bij recycling van gemengd ingezamelde kunststof verpakkingen relatief wel -zeer- gering.
Onlangs is in opdracht van de Vereniging Afvalbedrijven een levenscyclusanalyse (LCA) uitgevoerd waaruit naar de CO
2-emissiereductie van de recycling van plastic verpakkingsafval [
CE, 2011b]. In deze studie is gekeken naar de milieuwinst van het statiegeldsysteem, gemengde inzameling van plastic verpakkingen (bronscheiding) en achteraf scheiden van plastics uit het huishoudelijk restafval (nascheiding):
Huidige statiegeldsysteem
Het statiegeldsysteem voor de grote PET-flessen zorgt voor ongeveer 30% van het klimaatvoordeel ondanks het relatief kleine volume. Ongeveer 5% van het kunststof verpakkingsafval bestaat uit statiegeldflessen. De grote hoeveelheid vermeden CO
2 emissies door het statiegeldsysteem zijn te danken aan een hoog inzamelpercentage, weinig uitval in de verwerking, volledige toepassing als monostroom en een laag energiegebruik voor sortering en verwerking ten opzichte van de concurrerende systemen.
Het recyclen van met statiegeld ingezamelde PET-flessen geeft een milieuwinst die groter is dan recycling door bron- en nascheiding. Tevens gaat het hier om minder kilogrammen kunststof, dus levert statiegeld per kilogram verpakkingsafval het meeste milieuvoordeel op [
CE, 2011b].
Statiegeld afschaffen
Nu afschaffen van het statiegeldsysteem voor grote PET-flessen zou resulteren in circa 30% minder klimaatvoordeel door recycling van kunststof verpakkingen in Nederland. Dat betekent een achteruitgang van 220 kg CO
2 (739-519) per ton kunststof verpakkingsafval. Hierbij is er vanuit gegaan dat de voormalige statiegeldflessen met het gemengde plastic afval worden ingezameld. Daarbij wordt eenzelfde respons aangenomen als het geval is met andere flessen en flacons in het gemengde afval, namelijk 55%. In vergelijking met de gemiddeld respons voor bronscheiding met haalsysteem (32%) is dit een hoge respons.
Bij afschaffing van het statiegeldsysteem wordt er juist meer materiaal verbrand en verslechtert de klimaatimpact; daarnaast raakt de winst door recycling verloren [
CE, 2011b].
Statiegeld uitbreiden
Volgende CE-studie zorgt de toevoeging van kleine PET-flesjes in het statiegeldsysteem voor 11 à 14% toename van het milieuvoordeel. Ondanks dat uitbreiding van het statiegeldsysteem niet zeer grote verschuivingen in massaverhouding teweegbrengt (3% van het kunststof verpakkingsafval wordt nu extra via het statiegeldsysteem ingezameld), levert het een significante verbetering op. Het statiegeldsysteem levert relatief veel bruikbaar materiaal op, doordat er weinig verlies aan materiaal is. Ook is de respons op het statiegeldsysteem duidelijk hoger dan die van bron- en nascheiding [
CE, 2011b].
