Standpunten: Stichting Nederland Schoon

Argument 1: Klein aandeel in zwerfafval

Nederland Schoon: "Hoewel blikjes en flesjes vaak wel heel zichtbaar zijn, maken ze slechts een heel klein deel uit van de totale hoeveelheid zwerfafval op straat. Het gaat dan om enkele procenten. M.a.w. invoer van statiegeld op deze producten zal nauwelijks effect hebben op de totale hoeveelheid zwerfafval. Denkt u daarbij aan de verpakkingsmaterialen uit de horeca sector, krantjes die bij stations en bushaltes worden weggegooid, bankenbonnetjes, etc. Maar bovenal bestaat 99% van het aantal stuks zwerfafval uit peuken en kauwgom. Invoer van statiegeld zet dus voor het zwerfafvalprobleem in het algemeen geen zoden aan de dijk."

Stichting Nederland Schoon meet in stuks per m², terwijl de kosten en de irritatie van zwerfafval niet afhankelijk zijn van het aantal stuks, maar vooral van het afvalvolume. Als wordt gemeten op de juiste manier, dus in termen van volume per m², dan blijkt dat het zwerfafval voor 40% uit flesjes en blikjes bestaat. Statiegeld op alleen plastic flesjes kan het zwerfafval met ongeveer 15% terugdringen. In de landen waar statiegeld op blikjes en flesjes is ingevoerd heeft dit wel degelijk groot effect gehad.

Argument 2: Geen 100% inzameling

Nederland Schoon: "De kostprijs van de invoer van een statiegeldsysteem voor blikjes en flesjes loopt in de 10-tallen, zo niet 100-en miljoenen, een investering die wat ons betreft niet in verhouding staat tot de oplossing die het biedt."

Het is juist dat een deel van de statiegeldflessen niet wordt ingeleverd. Bij grote plastic flessen is dat volgens de verantwoordelijke uitvoerder 5% en bij kleine plastic flessen zal dat naar verwachting 10 à 15% zijn. Daaruit mag natuurlijk niet zo maar geconcludeerd worden dat alle flessen die niet worden ingeleverd... op straat of in de natuur worden weggegooid en zwerfafval worden. Stichting Nederland Schoon beweert dat wel, maar levert er geen enkele onderbouwing bij, en laat er ook zelf geen (openbaar) onderzoek naar doen. De bewering is ook absoluut niet geloofwaardig.
Ten eerste bevinden zich er in het tegenwoordige Nederlandse zwerfafval nauwelijks of geen statiegeldflessen. Dat geldt zowel voor glazen bierflesjes met statiegeld als voor grote plastic statiegeldflessen. De 5% grote plastic flessen die niet wordt ingeleverd, worden dus op een andere manier afgedankt: met het huishoudelijk restafval, in bedrijfsafvalstromen of in prullenbakken buiten.
Ten tweede blijkt uit de ervaringen in het buitenland dat als er statiegeld komt op blikjes en flesjes deze nauwelijks meer tot zwerfafval verworden. Het effect van statiegeld op deze producten bleek in andere landen zelfs te leiden tot een enorme volumereductie van het zwerfafval van 33-38%.
Overigens heeft Stichting Nederland Schoon ook de cijfers niet op orde. In 2010 werden in Nederland volgens marktonderzoekbureau Canadean in totaal 1,79 miljard blikjes, 0,75 miljard PET-flesjes en 0,46 miljard andere plastic flesjes op de markt gebracht. Samen gaat het dus niet om 1,5 miljard blikjes en flesjes, maar om 3 miljard stuks.
Alweer blijkt: Stichting Nederland Schoon roept maar wat.

Argument 3: Te hoge kosten

Nederland Schoon: "De oplossing zelf tenslotte, werkt niet. Ervaring leert dat bij de invoer van een statiegeldsysteem omstreeks 90-95% van de verpakkingen retour komen. Probleem blijft dan nog de 5-10% die niet retour komt. Naar verwachting is dit juist een percentage wat buitenshuis wordt geconsumeerd en dus ook een grote kans heeft als zwerfafval op straat te komen. Wanneer u zich realiseert dat er jaarlijks zo’n 1,5 miljard blikjes en flesjes op de markt komen, dan is het potentieel wat niet wordt ingeleverd nog steeds zo’n 75 tot 150 miljoen stuks per jaar!"

De kosten van uitbreiding van statiegeld naar blikjes en flesjes bedragen jaarlijks slechts enkele miljoenen euro’s, met daartegenover -veel- hogere opbrengsten. Met de invoering van statiegeld op plastic flesjes worden (a) inkomsten gegenereerd door de verkoop van hoge kwaliteit gerecycled PET, (b) inkomsten gegenereerd door niet geïnde statiegelden en (c) ongeveer 25 miljoen euro bespaard door vermeden kosten voor preventie, reiniging en verwerking van zwerfafval. Al met al gaat deze statiegelduitbreiding voor plastic flessen ons jaarlijks geen tientallen miljoenen euro’s kosten, maar opleveren! (Meer informatie)

Ivo de Wijs: Nederland Schoon