Het effect van statiegeld op het ontstaan van zwerfafval is logisch: geld wordt niet weggegooid. Je zult niet snel munten op straat vinden, en ook geen statiegeldflessen, want daar krijg je geld voor. Iedereen is het er over eens dat je in Nederland nauwelijks of geen grote plastic flessen in het zwerfafval tegen komt. Terug van vakantie hoor je soms andere verhalen over de rondzwervende flessen in niet-statiegeldlanden. Kleine drankverpakkingen leiden uiteraard gemakkelijker tot zwerfafval dan grote flessen; ze worden immers veel vaker buitenshuis gebruikt. Maar er is inmiddels in veel landen ervaring opgedaan met de invoering van statiegeld op kleine drankverpakkingen. Wat blijkt? Direct nadat statiegeld op plastic flesjes of blikjes is ingevoerd, daalt de hoeveelheid zwerfafval zienderogen.
Statiegeld op kleine drankverpakkingen in Europa
De Duitse regering heeft per 1 januari 2003 landelijk statiegeld ingevoerd op eenmalige drankverpakkingen als maatregel om het gebruik van primaire grondstoffen te beperken. Enkele maanden na de invoering van het statiegeld meldde het Duitse ministerie voor milieu al dat er sprake was van een forse afname van het zwerfafval van eenmalige drankverpakkingen. En de plaatselijke en regionale kranten stonden vol met opgetogen berichten van vuilraapgroepen die melden dat ze bij hun voorjaarsactie of zomeractie veel minder zakken vuil hadden geraapt dan voorgaande jaren, omdat er dat jaar nauwelijks of geen blikjes en flesjes meer te vinden waren.
Voor een deel kan dit overigens ook verklaard worden uit afname van de verkoop, omdat een groot aantal winkelbedrijven hun assortiment aan producten in eenmalige verpakkingen flink hadden ingeperkt [
AOO, 2003]. Veel blikjes verdwenen uit het schap en werden maar gedeeltelijk vervangen door eenmalige plastic flesjes. En ook die statiegeldflesjes kwamen niet in het zwerfafval. De resultaten zijn uitgebreid gedocumenteerd door bijvoorbeeld de Deutsche Umwelthilfe in Duitsland.
In Scandinavische landen zoals Zweden en Noorwegen is al veel langer geleden statiegeld ingevoerd op kleine drankverpakkingen [
SenterNovem, 2006]. Het voorkomen van zwerfafval was daarbij een belangrijke overweging, maar gegevens hierover werden destijds niet bijgehouden. Ook in landen zoals Estland is statiegeld op flesjes en blikjes ingevoerd. Daarmee werd het zieltogende inzamelsysteem van allerhande flessen uit de communistische tijd vervangen; men heeft in Estland niet zozeer een zwerfafvalprobleem opgelost, maar het probleem voorkomen.
Statiegeld op kleine drankverpakkingen buiten Europa
Ook in veel Amerikaanse staten en andere landen is statiegeld op kleine kunststof flessen ingevoerd met het terugdringen van zwerfvuil als belangrijk argument. Resultaten van de aanpak in met name de Verenigde Staten en Canada zijn uitgebreid gedocumenteerd door het Container Recycling Institute in de Verenigde Staten. Het onderzoeksbureau Eunomia bericht specifiek over Brits Colombia, California, Michigan en Hawaii [
Eunomia, 2010].
In de Verenigde Staten hebben overheidsstudies uitgewezen dat zwerfafval van drankverpakkingen na de invoering van een statiegeldsysteem is afgenomen met 69% tot 84% en dat het zwerfafval in totaal afgenomen is met 30% tot 65% [
Container Recycling Institute, 2010b].
Het effect op de totale hoeveelheid zwerfafval blijkt enorm: statiegeld op (kleine) drankverpakkingen resulteert in een reductie van 33-38% van het totale volume aan zwerfafval [
Perchards, 2005; Container Recycling Institute, 2010b].
Ga naar pagina:
< Publieke opinie Deel dit op
